Vocabulary

Quīntus Athēnās nāvigāre parat

Quintus domum cucurrit territus et omnia patrī narravit. ille caput dēmīsit(lowered) oculosque manibus operuit(covered). tandem 'Quinte,' inquit, 'bellum civile provideo. cives furunt(are running mad), magistratus urbem regere non possunt. Roma discedere debemus. tu, Quinte, debes Athenas navigareet philosophiae studere; ego Venusiam redibo et matrem tuam sororemque curabo.'

postridie Quintus māne ad scholam Heliodori festinabat. iter difficillimum erat quod multae manus scelestōrum(criminals) per viās errābant(wandered); rēs rapiēbant(things snatched), aedēs accendēbant(houses burnt). Quintus tandem ad scholam advēnit; ianua clausa(shut) erat; Quintus iānuam pulsāvit(knocked on) sed nēmō aperuit. ad aedes igitur Heliodori cucurrit, quae non longe aberant. diu ianuam pulsabat. tandem Heliodorus fenestram(window) aperuit et prōspexit(looked). Quintum vidit; descendit ianuamque aperuit. 'intra celeriter,' inquit, et ubi Quintus intravit, ianuam iterum(again) clausit.

Quintus totam rem eī exposuit(explained). Heliodorus respondit: 'pater tuus vēra ditic; vir prūdentissimus est. urbs in maximo periculo est. ducēs enim(lead for) nec pācem nec lēgēs(neither peace nor legion) cūrant; nihil cupiunt nisi suam potestatem augere. bella civilia provideo et proelia totum per orbem terrarum redintegrāta(renewed); cives cum civibus pugnabunt, patres cum filiis. numquamne pacem videbimus et otium? quis deus(god), quis homō rempūblicam servāre poterit? totum imperium Romanum in exitium ruit(destruction rushed).'

non poterat plura dicere; oculi lacrimis pleni(full of tears) erant. paulisper tacēbat(silenced for a little), deinde 'ergo(therefore) tu, Quinte,' inquit, 'Athenas ibis philosophiaeque ibi studebis? euge! iuvenis es magno ingenio, et si diligenter studueris, multa disces et valde doctus fiēs(become). sed manē; ego epistolam scrībam(wrote) ad amicum meum qui in Academia scholās habet(gives lectures).'

in tablīnum(study room) exiit; mox revēnit epistolamque Quinto tradidit. 'cum Athenas adveneris,' inquit, 'hanc(hand over) epistolam Theomnēstō trade; vir est summā ērudītiōne(learning), vetus(old) meus amicus. ille te benignē accipiet(receive et tua studia cūrābit. deī te servābunt. valē(be well).'

Quintus gratias ei ēgit domumque festinavit.

Word-building- compounds of speciō

• aspiciō (=ad-spiciō), aspicere, aspexī I look at
• cōnspiciō, cōnspicere, cōnspexī I catch sight of
• dēspiciō, dēspicere, dēspexī I look down
• īnspiciō, īnspicere, īnspexī I look at, inspect
• prōspiciō, prōspicere, prospexī I look forward, look out
• respiciō, respicere, respexī I look back at

Quintus Rōmā discēdit

Quintus ubi domum rediit patrem invenit rēs compōnentem(put together). ille 'age, Quinte,' inquit; 'noli cessāre(linger); sine morā ad portum ībimus(let's go) navemque quaeremus quae ad Graeciam tē feret(carry). nōlō(I am unwilling to) diutius in urbe manere; melius est statim discedere.'

Quintus libros et vestīmenta(clothes) collēgit et mox paratus erat. pater filiusque statim in viam exierunt festinabantque ad portum. vesper aderat cum ad Ostia(port of Rome) advenerunt. Flaccus 'sēra hōra(late time) est,' inquit; 'noctem in caupōnā(inn) manebimus; crās(tomorrow) mane ad portum ibimus navemque quaeremus.'

prima luce surrexerunt et festinaverunt ad portum. plurimas naves prope lītus(shore) viderunt, et magnas et parvās(big and small). catēnīs vīnctī(bound with chains), exībant. ubīque clāmōrēs(everywhere shouting) et tumultus(riot). Flaccus filiusque secundum(along + acc.) lītus ambulabant navem idōneam(suitable) quaerentes. tandem nāvigātūra(about to sail) erat. magister eōs benignē accepit et viāticum modicum(a modest fare) rogavit.

Trade ports

• Ostia: Rome's harbor on Tiber
• Puteoli: a dock for nāvēs onerāriae(larger ships) on the bay of Naples

Grammar

Future tense

^%% endings for the perfect stem

• cum Athenas advēneris, in Academia studebis. When you have arrived in Athens, you will study in the Academy.
• sī patrem meum videris, omnia eī nārrā If you will have seen my father, tell him everything.

Exercises

27.3 Translation

1. Quintus domum curret patrique omnia narrabit. Quintus will run home and tell father everything.
2. Flaccus 'in magno periculo erimus, ' inquit. 'Roma discedemus. We will be in big danger. We will leave Rome.
3. ego Venusiam redibo, tu ad Graeciam navigabis.' I will return to Venusia. You will sail to Greece.
4. Quintus 'ad Heliodorum festinabo' inquit 'eumque valere iubebo.' I will hurry ot Heliodorum. I will give him farewell.
5. Flaccus 'festina, Quinte,' inquit' 'crās ad portum contendemus et navem inveniemus quae te ad Graeciam feret. hurry Quintus, tomorrow we will walk to the port and we will find a ship which will carry you to Greece.

27.4 Tranlation

1. cum Athenas adveneris, hanc epistolam Theomnesto da. When you will have arrived in Athens, give this letter to Themomnesto.
2. cum ad portum venerimus, multas naves videbimus. When we have came to the port, we will see many ships.
3. cum magister signum dederit, nautae naves solvent. When the captain gives up a signal, sailors will cast off the ship.
4. si magister prudens fuerit, ad portum sine periculo adveniemus. If captain would be prudent, we will sail without danger.
5. si diligenter studueris, multa disces. if you shall study hard, you will learn a lot.
6. cum domum rediero, omnia tibi narrabo. When I shall have returned, I will tell you everything.

27.6 Translation

1. When we arrive at Rome, I will send you a letter without delay. cum Roma advenerō, sine mora epistolam mittam.
2. When Quintus has sailed to Greece, I shall return to Venusia. cum Quintus Graeciam navigerit, Venusiam rediam.
3. If I leave Rome at once, I shall reach Venusia within ten days. si statim Roma discenderō, in decem diem Venusiam perveniam.
4. When I see you, you will hear everythin. cum te videro, omnia audiēs.
5. If Antonius rouses the people, there will be civil war. si Antonius populi exciterit, ibi bellium civile erit.